Friday, 23 December 2016

THUCHAH - RANTHLÊNGAH A LO PIANG



RANTHLÊNGAH A LO PIANG
                     
   "Tin, hei hi in tân chhinchhiahna tûr
   a ni; nausên puana tuâm, ran chaw
   pêkna thlênga mu in hmu ang,"
   a ti a (Luka 2:12).
  
Khawvêl chhandamtu Lal Isua alo piân champha kan thleng leh dâwn ta reng mai! Hemi ni lâwm tûr hian khawvêl hmun tina mite an inbuatsaih nasa a, a hlimawm thei ang leh ropui thei ang bera lawm kan tum leh țheuh a, chhungkaw kima hman pawh kan thlahlel țhîn ani. Christmas awmzia leh a thiltum ber erawh kan hmaih palh ang tih a hlauhawm viau. A takah chuan, alo piândan leh alo piânna hmun hi a ropui lo khawp mai; mahse a englai mai pawh hiân entîr an nei vek a. A hunlaia thingtlang khaw tereuhtê, Bethlehem ah alo piang tih kan hria a. A entîr chu Bethlehem tih hi  Chhang awmna in,  a Sâpțawng takin House of Bread tihna ani a (Chhang chu rilțam apiangte eitûr chaw ani tih hi lo chhinchhiah phawt ila).
  
Tichuan, nausên Lal Isua chu ran chaw pêkna thlêngah an muttîr ta a. Ran chaw pêkna thlêng chu eitûr dahna hmun ani! Lal Isua piân hunlai vêla an ran thlêng chu thinga siâm, vawkchaw kuâng ang deuh, liân deuh zâwka kilh pum ang hi ani mai a. Bâwng emaw berâm emaw eitûr chu ran thlêngah chuan an dah a, chuta mi chu an bâwng leh berâmte chuan an ei mai țhîn ani. A awmzia chu - ran thlêng chu thil eitûr dahna ani, kan tih tawh khi.
  
Pathian chuân thil engkim mai hi awmze nei takin ruahmanna a siâm lâwk vek a; chuvangin, nausên Isua kha a piân vêleh-a ran thlênga an zalh ta mai kha tihpalh thil ani hauh lo! Amah kha eitûr ani, tih a entîr a ni! A ran ina a ran ruâlte chu kan ni a, ani chu kan tan eitûr a ni! Chutiang bawkin, Khawchhak mifingte thilpêk kha en ta ila, an entîr chu:  Rangkachak - Lal ani; Beraw - Puithiâm ani; Murra - A thi dâwn ani, tihna te an lo ni a!
  
Chutiang bawkin, kan thlarâu tân chaw țha, Lal Isua chu eitûr dahna hmun - ran thlêngah - mi zawng zawngin kan ei theih tûrin alo zal ta ani,  "Hei hi ka taksa, in aia pêk tûra chu ani..." (lâ la ei rawh) ati ani. (Luka 22:19b).
  
Chuvangin, tûn Christmas ah hi chuan i thlarâu nun a rilțâm tawh ngai lohna tûrin ran thlênga  Lal Isua Nunna Chhang chu lo chang ve tûrin ka duhsak a che, “Kei hi nunna chhang chu ka ni; tupawh ka hnena lo  kal chu a ril a țam lo vang, tupawh mi ring chu engtikah mah a tuihâl tawh lovang," ati ani. (Johana 6:35)
            
HAPPY CHRISTMAS!

ARTICLE - ISUA THLAHTU HMEICHHIATE:



ISUA THLAHTU HMEICHHIATE:

            Krismas Thawnthu kan sawi rêng rêngin, Josefa, Mari, Vântirhkoh, Berâmpute, Khawchhak mifingte leh Lal Heroda lai bâwr vêl ațang hian kan sawi fova. A ngaihnawm chin ațangin kan chhui țhîn. Krismas lo thlenna atâna mihringte inbuâtsaihna chin ani a. 
  
Juda ho erawh chuan thlahtute ațanga chhuina zâwk hi an ngai pawimawh daih mai alo ni a. Chuvangin, tûnțumah hi chuan Lal Isua alo piânna tûra Pathian inbuatsaihna lam zâwk kan sawi dâwn ani. Matthaia bung khatna hian chhiâr a hlawh lo fû; a hmatiâma Bible kan chhiar anih ngawt loh chuan, chhiârkân daih kan duh țhîn. Chhûng inkhâwmna ah pawh chhiâr ila sawi zui tûr a vâng duh khawp mai! Abrahama leh Isua inkâr hming list ani a, kan hriât țhan deuh - Abrahama, Solomona, Jehoshaphata te ho leh, kan hming hriât ngai loh Hezrona, Abiuda, Azora tihte an ni duah a, a tuiawm loh. Mahse, keini ang ni lovin Judate chuan thlahtu an ngai pawimawh hlê kan tih tawh kha. Entîrnan, Puithiâm ni tûr chuan Levia chi kher an ni tûr ani, tihte ania.   
  
Pathian thu chuan kum tamtak hmalam daih tawhah khan, Mesia chu Davida thlah anih tûr thu alo sawi daih tawh a (2 Samuela 7). Hei hi Matthaia 1:1-16 hiân a rawn khâikhâwm a; Davida thlah ngei ani, tihna ani. Krismas thawnthu țobul ber ani zâwk daih asin!
  
Judate khân hmeichhia hi thlahtu chhuinan an hmang ngai lo, mipa chi ațang zêlin an inchhui țhîn, an ti. Mahse,  Isua thlahtute zîngah hmeichhia an lang tlat! A mak asin!! Khai aw -

1. Tamari:
            Genesis bung 38na ah a chanchin kan hmu. Ani hi Abrahama fapa Jakoba fapa upa ber Juda fapa-a nupui ani. Pasal pahnih a sûn hnuin a pasal-te pa, Juda lakah fapa phîr a hring a, chu pawh tîsa châkna leh bumna tenawm tak hmanga a tih ani. Nawhchi zuar anga insiâmin, kêlte hlawhin a inpâwltîr! Isua thlahtute zîngah chhinchhiahin a awm ve tlat!

2. Rahabi:
            Nawhchi zuar ani a, Juda mi pawh nilo lehnghâl. Joshuan Jeriko khua enthla tûra amite a tirh khân, Rahabi hian a inchungah alo bihrûk tîr a, Lalin ava koh tîr pawhin, an haw tawh, tiin dâwt alo sawi a. Joshua mite chu a tukverh ațangin a chhuah rûk tîr ta anih kha. Nawhchizuâr dâwt sawi hreh lo ani. Mahse, Bible chuan, "Rinnain Rahabi nawhchizuâr kha awih loho zîngah chuan a boral ve ta lo, enthlatute chu tlang taka a lawm avangin." ati daih! (Hebrai 11:31).

3. Bathsebi:
            Davida leh Bathsebi thu hi chu kan hre lâr êm êm a. Ka kâitâwi hret dâwn. 2 Samuela bung 11na ah chipchiâr takin kan hmu. Uria nupui, Davida laka uirê; chumi avânga phiârrûkna leh tuâlthahna tenawm tak lo thleng; mahse uirêna fa chu a damchhuâk lova. A dawttu Solomona ah kan pakâi ta ani.

4. Ruthi:
            Hming hlâuna anei ve lo nain, Juda mi ala ni chuânglo cheu! Moab ram ami ani. Moab leh Ammon ho hi Lota fanu ten an pa an hrâi ruiha a laka fa an hrinte thlah kha an ni (Genesis 19).  Nuthlâwi anih hnuin, Israel mi Boaza nên inneiin, fapa Obeda an hring a, Obeda chuan Jesaia a hring a, Jesaia chuan Davida a hring ani (Ruthi 4:22).
           
Isua thlahtu hmeichhiate tlinlohna ka rawn chhui chiâm hian, mipate an fel bîk tihna ani lo. Abrahama, Isaka, Jakoba, Davida... mahni hun țheuhah sual an ni ve tho. An va fel lo teh nuaih hlawm ve! A chhan ril tak a awm. Krismas atana Pathian a in buatsaihna hiân tum a nei:

1. Mahni ngaiha inti fel te dinhmun a țhiât daih. Thihna hmanga Setana a hneh hlauh ang khân!
2. Pathian khawngaihna hai ruâl loha a lanchhuah theihnân. Felna ni lovin, khawngaihna avâng zâwkin chhandam kan ni.

3. Misualte tâna lo kal tûr ani. Ama Lal Isua țawngkam ngeiin, "Boralte zawnga chhandam tûrin Mihring Fapa hi alo kal ani rêng ani (Luka 19:10).
       Lalpan malsâwm rawh se.            

ARTICLE - LALPA, KAN FAK ACHE KAN DAMNANA PIANG HI



LALPA, KAN FAK ACHE
KAN DAMNANA PIANG HI

"Thuhnuairawlhte hnêna chanchin ṭha hril tûra Lalpan hriâk mi thih avângin, Lalpa PATHIAN thlarau chu ka chungah a awm; ani chuan, thinlung lungchhiate tuâm tûr te, salte hnêna chhuahna thu leh mi tângte hnêna tân in hawnna thu sawi tûr te, Lalpa lungawi kum thu leh kan Pathian phuba lâk ni thu sawi tûr te, lungngai zawng zawng thlamuân tûr te, vut aiah pangpâr ṭhi hrui te, lungngaih aiah hlimna hriâk te, nguina thlarau aiah fakna silhfên te an hnêna pêkah, Zion-a lungngaia awmte tân ruat tûr tein mi tîr a ni; ani chu chawimawia a awmna tûrin, felna thing Lalpa phunte, tih an nih theih nân." (Isaia 61:1-3 )
            Lal Isua lo kal chhan hi a va ropui em! A lo kal chhan leh a thil tum ber hrechang lova kan inbuâtsaih leh kan buâi palh hi thil awmthei ani tlat mai. Ani chu thinlung lungchhia tuâm dam turte, sual bâwiha tang chhuah zalên tûrte, lungngaite thlamuân tûrte, nguina aiah fakna silhfente min pe tûrtein alo kal ani si a.
   
Lungngai zawng zawng thlamuân tûra lo kal Lal Isua kan hmuahna hun hi lungngaihna hun atan te kan hmang hlauh zâwk țhîn, rethei leh hausa pawh kan dang chuang lo; he hun lo thlen hian țhenkhat ten thawmhnaw thar kan neih loh avang tein lungngaihna hunah kan hmang țhîn, țhenkhatten kan hmangaih kaltate ngaiin mittui nên kan hmang țhîn. Chutiang ngawta hun kan hman chuan he Krismas lo thlen chhan leh Lal Isua thil tum ber hi keimahni țheuhah a țhelh nasa dâwn tihna alo ni!
  
Hawh u, kan mimal nun emaw, kan chhungkuaah emawa kan lungngaihna leh kan khawharna zawng zawngte dahțha hrihin, thinlung lungchhiate tuam tûr te, salte hnêna chhuahna thu leh mi tângte hnêna tân in hawnna thu sawi tûr te, Lalpa lungawi kum thu leh kan Pathian phuba lâk ni thu sawi tûr te, lungngai zawng zawng thlamuân tûr te, vut aiah pangpâr ṭhi hrui te, lungngaih aiah hlimna hriâk te, nguina thlarau aiah fakna silhfên te min neihtîr tûra lo piang Lal Mesia hi lâwm takin i hmuâk ang u khai-

   Lalpa kan fak a che,
   Kan dam nana piang hi,
   Aw Lal Isu, i hming zahawm fo rawh se;
   Kan tuâr ai i tuar, Pathian Fa i ni si!
   Amah i lo fak ang u,
   Krista kan Lal.

ARTICLE - SUSANNA WESLEY

SUSANNA WESLEY

           "Lalpa, sakhuana hi Bîâkin chhûng atan mai ani lova, ka awmna hmun apiangah nang i awm avangin..."
 
            Hei hi Susanna Wesley țawngțaina ani țhîn a. He Christian chhungkaw nu entawn tlâk tak mai hi unau 25 zinga 25na ani a. Kum 19 lai (an hunlai chuan nula senior) anih hnuin Anglecan Kohhran Pastor Samuel Wesley nên an innei a. Fa 19 a hrinte zîngah 10 an dam a. A pasal Samuel Wesley chu a rawngbâwlna lama a țûl țhin êm avangin an fate enkawl hna chu Susanna kutah a innghat tawp ani ber a. Mahni chauha fa 10 lai enkawl seilen pawh chu a hautak hlêin a rinawm; an chhang zingin an chhangchhe ve hlê tih chu a hriât ani. Chuti chung chuan Susanna Wesley chuan a fate chu Pathian thu ațang leh ama nun hmangin a zirtîr țhîn a; an huhova a zirtîr țhin mai bâkah chawlhkar 1 chhungin ni khatah darkâr khat den den chu fa pakhat tan zêl a inpe a, a kâwm a, an lu chunga kut nghatin a țawngțaipui bawk țhîn a. An țawng theih hma hauhin zaizira lâwmthu sawi țawngțai a zirtîr a, țawng zirnan lalbiâkna sawi a zirtîr țhîn anih chu!
   
               Sakhuâna kawnga zirtîr mai chu a tâwk lo tih pawh a hria; chuvangin inchhung sekrek khawihah pawh a fate hi tumah an bâng lova. Thil tihsuâlin hremna a hlawh zat zat a, ngaihdam an dîl erawh chuan ngaihdam an hlawh țhîn ani.
   
                Susanna Wesley chanchinah hian nute tan entawn tûr a awm țeuh âwm e. Tûnlai khawvêlah hian kan fate tan hun kan nei ta meuh lo. Tamtak chu pi leh pute kutah kan innghat a, anih loh vêk leh kan awmpuite kutah kan fate kan dah a. Țhenkhat lahin an têt tê ațangin hostelah te kan dah a. Hostela dah hrim hrim hi ka do ani lo: mahse, buaipui peih loh vànga dah ka hre țeuh tlat ani! Engtin nge nu neih hlutna zozai hi an hriât ang le ? Nu țhenkhat ve thung chu, kan fate kan dah hrang lova, mahse an tan hun kan nei tak tak lo! Hmangaih vanga enkawltu ni lovin hlawh neia enkawltu hnuâia seilian an tam tiâl tiâl hi thil țhalo tak ani.
  
                Susanna Wesley erawh chuan pa tel mang lovin fa 10 lai a enkawl puitling a, Pathian thu leh inchhungkhur hna thlengin a zirtîr a; nu hlawhtling berte zinga chhiâr alo ni ta a. Pathian thu hriltu lâr êm êm, hla chuai theilo tamtak phuahtu, Methodist Kohhran dintu ni bawk khawvêl huâpa an hming reh thei tawh ngai lo tûr mi ropui unau - Charles leh John Wesley te nu kha ani!