KA
PU SAVAWMA TUI - I DÂWT NGAM LEH DÂWT RAWH
Tleirâwl
chhuah phat, inlâk "Man" ve hunlai hi kan nei țheuh a. Zu han "kâi" chhak pawh hi a nuam aláwm, zêp thu a chêng lo.
Țhiante nêna han "Cheers" dar dar te pawh a hlimawm țhîn ani.
Mahse,
hriâtloh hlâna min lo bawih hman țhîn hi a pawi ani! A tîra kan in zeuh zeuh
satliah ang hi ni reng thei se chu a zia deuh mahna; mahse, in zeuh zeuh chuan
in zoh zoh a hril a, in zoh zoh chuan in kuâng kuâng a hril a, a tawlhpanâl kan
thleng a, zu bâwih ah kan tang ta țhîn ani. Bible chuan, "Tin, uaiin ruiin
awm suh u, chu miah chuan insûm lohna a awm si a;" ati ani (Ephesi 5:18).
Zu in thiâm anga inchhal rêng rêngte hi lo chîk ula, dependency nei tawh chin
vek an ni; an thlah phalloh vanga an sawimâwina, self - defence mechanism chi
khat ani a, thinlung chhungril taka diklo tih hre reng chunga mahni inthiâm
chawpna hi.
Zu
chungchangah ngat chuan, Mizo ah a ber ka nih loh pawhin pahnihna chu ka ni bîk
hauh lovang le. Thin thlâk ngai hial khawpa lo luhchilh tawh ka ni a. Thil
muâlpho thlâk lutuk tak mai ani a, mahse ka in sawi mualphona ațang hian tu
emaw talin an sim phah dah law maw, tiin ka ngaihtuah ani.
Mizorama
kan local hmuh phâk chin khawchhak Țiau lui dep lama an buh zu, zupui ani emaw,
Chakma ho Dui chuani, Bru ho Barangi leh kurtai zu ani emaw Aizawl kawtchhuah
khawi lam zâwng pawha min hualtute zu ani emaw, Biih hlang te; anih loh leh
Mualzėn zu, yeast pawlh emaw Gelatine chhang hmanga an tih tak chawp pawh ni
se, ka Cheers pui ve nual tawh a. Kan chhehvêla Cachar ho patta leh lung nuaih
khawpa reitak an bilh Meitei ho Sekmai emaw Goan hovin coconut zu an siam Feni
kan sawi anih pawhin ka ruih hrep hnu vek! IMFL (a senchi) hovah hian a ûm hmu
lovin min in tîr se, a hming sawi suâl ka nei tlêm khawp ang. Sea Pirate,
Hercules, Red Dagger tih hunlai vêl ațang daih tawh khan. India siam Vodka leh
Russian Vodka diktak hre hrang lova lo inla ngawl vei ve ngawt ho chu jiu tak
an ni! Mahni zu duh thupnan, Bible pawhin a phal an han ti thla ve chhên
lehnghâl a... Bible a Uaiin a tih hi, Tiberia ah ngei khuan zan 4 ka zuk châmchilh
tawh a, 2006 kum khan. Heta kan Zu nên
hian in anna pakhatmah an nei lo - an ruih theih ve ve tih mai loh chu! Motor
pawh a ruih theih alâwm, tiin motor hi zu nên sawi pawlh chhên ila, chutiang
vêl chu ani! A in ang rêng rêng lo.
Zu
ka in tâk viau chinah chuan, ka thin ah fatty liver (thinlian), mît liam
(Jaundice), thin ro (cirrhosis) a vaiin alo insiam a, ka pumpui ah abrassion (pilh/lawng), ulcer (pumpui pân) a
siam a; ka kal (kidney), lung (heart), ril bâwm (pancreas), tha zam (nerve),
thin (liver) a khawih chhe nual a. BP
sang leh Pneumonia bakah ka lâ (spleen) a khawih tel vangin insulin tlâkchham
vanga zunthlum ka nei leh zêl a.
Thin
țhalo benvawn chu (Chronic Liver Disease) nei ka lo ni dêr a. Banding pawh vawi
6 ka ti hman a. Banding hi a damna ani ber lova, Internal bleeding vênna mai
ani; zu ka in vangin - nervous system a khawih avanga tha khûr te, mit eng pup,
vun dum/thu, hriatrengna țhalo, uak vak vak, thin thîp, êk mumal lo/zu santên,
asitis tihte alo awm zêl a. Zu in miten inhre lêm lova an vei natna chikhat WKS
(Wernick Korsakoff Syndrome) an tih mai hi la hrelo kan awm tâkin sawi kai lawk
ila: Zu in mite zinga 80% chuan an vei ngei ngei an ti a, an zinga 10% ațanga
20% chuan an thihpui a. Cerebellar
Ataxia vangin, Visual and hearing delusions an nei a, Ramhuai an hmu duh a,
parda ahte hian ramhuai tereuh tê tê an awm sep sep a! Tin, an in rin tâwk loh
fo avangin an dawheh a, Delusion of Grandeour an nei bawk a, chhuân tûr nei êm
êm si lovin an chapo hlê ringawt zêl a.
Zu
ka sim duh lohnain a rah chhuah chu râpthlâk tak ani! Ka țhianten in leh lo an
bêngbel vek tawh a, keini erawh chu pa berin zuhmun ka chhuahsan har luâtah ka
nupui leh ka faten tûn thlengin, "Hei hi keimahni in," tihtûr pawh an
la nei ve lova.
Tichuan,
End Stage Alcoholic Liver Disease avangin, ka thin chu paih vek a ngai ta mai
a; ka fanu pawi sawilo pum chu an zai hawng ta duai mai a, A thin chu an phel
a, min pe țhen ta a!
Major
Operation ah pawh a hunlaia Mizoten kan la hriât ngai loh ani a, a zâm awm duh
khawp a. Mahse, chu aia hrehawm, râpthlâk ka tih chu hei hi ani: Zing dar 8:00
ah Operation Theatre panin inzai thawmhnaw ha sa ve vein kan pafa chu kan khum
chawpin min nawr phei a. Theatre luhna kawngka bulah chuan zâwi muanga kan
muthilh siâi siâi na tûr I.V. set hmangin min khai a. Damdawi hnathawh kan
nghah lai chuan, rilru ala harhfîm chhung reilotê ah khan Mateii chu ka va melh
țhîn a. Ani chu ceiling lam en khiauvin a mu ngawi hlê hlê reuh a. Khum hrang,
mahse insi riâla dah kan ni a.
"Aw!
Ka nikhua loh vânga; keihmah lel lul vanga; zu ka in vanga ka fanu, tu pawi mah
sawi lo, a nausên lai ațang tawha a nat pawh ka phal ngai loh kha.... Theatre
ațang hian nung damin a chhuak leh ang em, kei hi dam khawchhuâk zâwk ni ta ila
chuan ka inthiâm thei lovang... Lalpa, tuemaw zâwk kan thih a țûl anih chuan
keimah zâwk hi aw, 'Sual man chu thihna', i tih kha; keima sual ani a, thih phu
ngawih ngawih zawk pawh keimah hi ka ni; Mateii hi chu zuah hram rawh
aw....". tiin rilru țawngțaina ka nei na a, mahse a sâwt tawh si lo. Mit
vun a chhah tiâl tiâl a, chîu mutna in hna a thawk mêk tihna ani a! Ka mittui a
sur zung zung a, "Bawihte, i pa hi min ngaidam rawh aw," tih pawh ka
tum țhîn, ka awrawl a chhuak thei tlat
lo!
Tûnlaiah
doctorte thiamna a sang tawh a, Operation theatre luh hrim hrim hi a huphurhawm
tawh lêmlo. Mahse, khami tûka kha Operation Theatre luhna kawngka bula ka
Experience zâwk kha chu ka hmachhawn leh
ngam tawh thlâwt lo ani!
Hetiang
êm êma rilru hrehawmna hi zawng, tûnhnu ah tumahin rawn tawng ve lo se ka va ti
tehlul êm!
Chuvangin,
zu chu a awm awmin lo awm sela; duhthlanna erawh nangma kutah a awm e:
Ka pu Savawma tui ani,
I dâwt ngam leh dâwt rawh.